Karzı Hasen (Güzel Borç-Ödünç) Sandıkları

Karzı Hasen nedir?

Allah ve Resulü bildirmeseydi biz nereden bilecektik karzı haseni?

Karzı hasen güzel bir borçtur, bir ödünçtür, ölçülebilen maldan verilen.

Faiz karışmaz, çıkar karışmaz, hırs karışmaz bu güzelliğin içine.

Tek hedefi ve amacı Allah'ın rızasını kazanmaktır, alırken de, verirkende.

Peygamber Efendimiz bir hadis-i şeriflerinde "Bir şeyi ödünç vermek, onu sadaka olarak vermekten hayırlıdır" (el-Azîzî, es-Sirâcü'l-Münîr Şerhu Câmi's-Sağîr Fi Hadisi'l-Beşîri'n-Nezîr, III, 57) buyurmuşlardır.

Müslüman bir toplumda faizi azaltmanın yolu karzı haseni arttırmaktan geçer.

Karzı haseni arttırmak için projeler üretilmeli, kurumlar tasarlanmalı, sistemler geliştirilmeli. Devlet yönetiminde yapılacak inovasyon ile insanların karzı hasen vermeleri teşvik edilmeli. (Bkn. Devlet Yönetiminde İnovasyon)

Bir Karzı Hasen Modeli Üzerine Bir Fikir Pratiği

1. İslam dinine uygun olarak karzı hasen sandıkları kurulmalı.
2. Bu sandıkalara, devlet bankalarından ve/veya kurulacak şubelerden, işlem masrafı alınmadan para yatırılabilmeli ve çekilebilmeli.
3. Karzı hasen veren parasını sandıktan geri alırken enflasyon farkı ile geri alabilmeli. (Enflasyon farkını almak faize girmez, fazlasını alırsa faize girer, azını alırsa da faize girer.) Enflasyon farkı karzı haseni alandan(borç alandan) karşılanır. 
4. Enflasyonu güvenilir bilim ve ilim adamları birlikte belirler. (Gizli faizin önüne geçmek için böyle bir uygulama şarttır.) Ya da borç altın veya gümüş üzerinden de verilebilir.
5. Karzı hasen alan, bir gerekçe beyan etmek zorunda olmalı. Zaruret olmadan, keyfi bir şekilde borç alınamaz. (Örneğin ticaret malı alacaktır, bir ev ihtiyacını giderecektir, borcunu kapatacaktır vb. Borç alıp da aldığı parayı bankaya yatırıp işletemez, bankada mevduatı olan borç alamaz, elinin altındakilerin mevduatı olan borç alamaz.)
6. Bu sandıklardan alınan borç ile dine aykırı ve dinin yasakladığı işler ve dinin yasakladıklarının ticareti yapılamaz. (Çünkü borç ibadet maksadıyla verilmektedir.)
7. Karzı hasen karşılığında gerekirse ödüncün değerinin bir kısmını ya da tamamını karşılayabilecek kadar taşınır-taşınmaz mallar ipotek edilmeli ya da rehin alınmalıdır. (Güvence için konan ipotek miktarı-oranı zamana ve mekana göre değişebilir.)
8. Borç ödeme sicilleri kötü olanlara karzı hasen verilemez, ya da özel şartlar-koşullar altında verilir. (Sağlam ipoteklerin yapılması, kefiller getirmesi vb.)

Bu sistem ile yastık altında saklanan para olarak tabir edilen ve ekonomiye doğrudan katılamayan para ekonomik hayata daha fazla katılır. Günümüzde dinini bilen müslümanlar faizden uzak durmakta ve banka ra bu nedenlerle paralarını yatırmamaktadırlar. Faizsiz bankacılık kuruluşlarına ise şüphe ile yaklaşanların olduğu da bir gerçek ve vakıadır. Tüm bu çerçevede devlet kontrolünde bir karzı hasen sistemi ile ekonominin de bereketleneceği açıktır.

Böyle bir sistem milletler arasında da kurulabilir. Zaten insanlar için olan bazı prensiplerin ve insanlar arasındaki bazı sistemlerin milletler planında uygulanmasıyla güzel şeyler ortaya çıkabilir. İnovasyona açık bir alandır. "Devletler planında inovasyon" başlığı altında üzerinde çalışılabilir.

Yukarıdaki yazı sonucunda internette yaptığımız araştırmada Karzı Hasen Müessese Modeli ile ilgili bir e-kitap'a rastladık. En azından, e-kitabın takdim kısmı dahi okunsa, böyle bir kuruma ümmeti Muhammedin bugün ne kadar muhtaç olduğu kolayca tasavvur edilebilir.

E-Kitabı İndirmek İçin Tıklayınız

Not: Karzı Hasen Kur'an'ı kerimde daha derin bir manada kullanılmıştır.
( Karz-ı hasen ile ilgili âyetler bk. 2/245; 5/12; 57/18; 64/17; 73/20 )