İşletme yüksek lisans tezimde çalışmak istediğim konulardan biri "Blockchain yapısının finansal sistemdeki potansiyel kullanım alanları" idi. Bu kapsamda aşağıdaki 3 potansiyel kullanım alanını kendimce belirledim. Bu potansiyel kullanım alanlarına dair fikirlerimi bu alanda çalışmak isteyenler olabilir, belki fikir verir ya da başka bir fikrin gelişmesine vesile olur ümidiyle buradan paylaşmak istedim:
1-) Blockchain altyapısının SWIFT ya da EFT sistemine alternatif olabilecek şekilde merkez bankaları ya da ulusal bankalar arasında, hatta yabancı iki ticari banka arasında nasıl kullanılabileceği araştırılabilir. Bu bağlamda merkez bankalarının mevcut altyapılarında ne gibi değişiklikler yaparak böyle bir sistem kullanabilecekleri, böyle bir sistemin avantaj-dezavantajlarının neler olabileceği, bankaların muhabir bankaları aradan çıkartarak para transferini böyle bir altyapı üzerinden sağlayıp sağlayamayacakları konularını irdelenebilir. Böyle bir senaryoda ne gibi regülasyonların olabileceği, uluslararası hukuk ve domestic hukuk açısından ne gibi sonuçlar ve durumlar oluşabilceği vb. konuları da daha finansal bağlamdan kopmadan, detay olarak araştırılabilir.
1-) Blockchain altyapısının SWIFT ya da EFT sistemine alternatif olabilecek şekilde merkez bankaları ya da ulusal bankalar arasında, hatta yabancı iki ticari banka arasında nasıl kullanılabileceği araştırılabilir. Bu bağlamda merkez bankalarının mevcut altyapılarında ne gibi değişiklikler yaparak böyle bir sistem kullanabilecekleri, böyle bir sistemin avantaj-dezavantajlarının neler olabileceği, bankaların muhabir bankaları aradan çıkartarak para transferini böyle bir altyapı üzerinden sağlayıp sağlayamayacakları konularını irdelenebilir. Böyle bir senaryoda ne gibi regülasyonların olabileceği, uluslararası hukuk ve domestic hukuk açısından ne gibi sonuçlar ve durumlar oluşabilceği vb. konuları da daha finansal bağlamdan kopmadan, detay olarak araştırılabilir.
2-) Blockchain altyapısının yukarıda bahsettiğim para transferi uygulamaları yanında firma hisse senedi alım satımında nasıl kullanılabileceği üzerine de çalışılabilir kanaatindeyim. Örneğin firma hisse senedi değerine karşılık gelen coinler yatırımcılar arasında alınıp satılabilir. Bu yapıda coinlerin karşılıkları hisse senedi olduğundan kripto paraların güvenilmez ve çalkantılı yapısından ürken yatırımcıların da kripto paraları kullanmasına olanak sağlanabilir. Ayrıca aracı firmaları ve bunlara verilen komisyonları da belirli oranda aradan kaldırabilir ya da bu komisyonların ve aracıların azalmasına yardımcı olabilir. Dahası dünya üzerinden bir kişinin dünyanın farklı bir yerindeki şirketin hissesini kolayca alıp satabilmesine olanak tanıyabilecek, bu sayede de finansal piyasaların derinleşmesini sağlayabilecek bir yapı olabilir mi, bu konu araştırılabilir. Burada spekülasyonun önlenmesi için ne gibi regülasyonlar olabilir, işlemlerin logları(bloklar) nerelerde tutulabilir, örneğin o ülkenin borsası mı tutar, ya da doğrudan, hisse senedi işlem gören her bir firma aynı zamanda bir blok saklayıcısı olarak hizmet verebilir mi? Bunlarla ilgili algoritma ve süreçler tasarlanabilir.
3-) Yukarıdaki iki hususa ek olarak bir de İslami Finansın Blockchain altyapısı ile nasıl geliştirilebileceği ve derinleştirilebileceği konusunun da bir araştırma potansiyeli olduğunu düşünüyorum. Örneğin kar zarar ortaklığına dayalı bir yapıda firmalar start-up firmalarının ICO piyasaya sunması gibi piyasaya kendi kripto paralarını sunabilir mi, ya da gayrimenkulün kira sertifikasına dayanan bir kripto para yatırımcıların ilgisine sunulabilir mi? Bunu hangi otorite yapabilir, nasıl denetlenir, hukuk boyutu ne olur, bunlar araştırılabilir. Örneğin Hazinemiz Merkez Bankası üzerinden köprü ve otoyolların kira gelirlerini/kira sertifikalarını satarken blockchain altyapısını ve kripto para altyapısını kullanabilir mi? Kullanırsa nasıl bir yapı/sistem/atyapı kurulması gerekebilir, tüm bunları tezimde araştırabileceğimi/tartışabileceğimi düşünüyorum. Diyanetin son dönemdebu tür paralar kara para aklamaya müsait olması ve belirsizlik nedeniyle büyük zarar/ aldanma ihtimalinden dolayı haram olabileceği yönünde açıklamaları oldu, daha regüle ve islami temelleri olan bir finansal aracın blockchain altyapısında kurulup kurulamayacağı sorusunu ilginç ve araştırmaya değer buluyorum. En azından kira sertifikası vb.gibi güncel islami finans enstrümanları ve bunların pazarlanması/yaygınlaştırılması için blockchain altyapısının nasıl kullanabileceği araştırılabilir.
Sonuç olarak BitCoin, kriptoparalar vs. zaman zaman popülerlik kazansa ve gündemi işgal etse de asıl gelecek vadeden kriptoparaların arkasındaki Blockchain teknolojisi ve altyapısıdır. Blockchain altyapısı ile inovatif ve rekabetçi ürünler üretip dünya markaları oluşturulabilir, finans sektörü başta olmak üzere bir çok sektörde çığır açıcı servis ve hizmetler ortaya konulabilir. Bu nedenle bu teknolojiyi yakından takip etmekte ve bu teknoloji üzerine çalışmakta fayda görüyorum.
